Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Вант улс 2014 онд Шотландад бүх ардын санал хураалт явуулна гэдгээ өнгөрсөн долоо хоногт албан ёсоор зарлалаа. Энэхүү санал хураалтаар Шотландыг Их Британийн бүрэлдэхүүнээс хасч, тусгаар улс болгох эсэхийг шийдвэрлэнэ.

Тэгвэл Шотланд бол үнд­сэрхэг үзэл нь нэмэгдэж буй дэлхийн олон бүс нут­гийн ердөө л нэг хэсэг. Дэлхийн эдийн засгийн хям­ралын нө­лөөгөөр тусгаар тогт­нолоо зар­лах хүсэлтэй газрууд улам нэмэгджээ.
Зарим нь үүнийг хү­чир­­­хийллийн аргаар шийд­вэрлэхийг эрмэлзэж байхад зарим нь чимээгүй байдлаар хөдөлгөөнөө үргэлжлүүлж байна. Түүнчлэн зарим нь хэдэн зуун жил үргэлжилж байхад зарим нь дөнгөж ши­нээр үйл ажиллагаагаа эхэлж буй аж:

Шотланд

Британийн зүгээс Шот­ландын  тусгаар тогтнолд саад хийхийг оролдож байгаа ч 2014 онд бүх нийтийн санал асуулга болж, тус улсын бүрэл­дэхүүнээс гарах эсэхээ шийдэх юм.

Уэльс

Валлийн хөдөлгөөн олон жилийн түүхтэй ч Шот­­­­­­ландын тусгаар тогт­но­­лын талаар хэлэлцэж эхэлс­­­­­нээс хойш асуудал да­хин хөндөгджээ. Тус муж хяз­­гааргүй автономит засаг­лалтай. Өөрсдийн гэсэн Зас­гийн газартай.

Фламанд

Фламандын иргэд бү­рэн тусгаар  тогтнохыг хүс­­дэггүй. Гэхдээ ихэнх нь Бельгийн өнөөгийн засаг за­хир­гаанаас өөртөө засах орон болон тусгаарлаж, Фла­мандын соёл, голланд хэлээ хадгалж үлдэхийг хүсдэг аж.
Сүүлийн үед өөртөө засах болон тусгаарлахыг уриалж буй намууд улстөрд амжилт гаргах болсон. Саяхан л гэхэд салан тусгаарлах “NV-A” на­мын тэргүүн нь Антверпен хотын мэрээр сонгогджээ.

Каталон

Каталоны тусгаар тогт­нолын хөдөлгөөн нэлээд олон жил үргэлжилж бай­гаа юм. Тус муж өөрийн гэ­сэн хэл, соёл, хоол хүнс, архитектуртай. Уг нь энэ хөдөлгөөн ба­гассан ч Испанийн эдийн засгийн  уналт  ката­лон­чуу­дын тусгаар тогтнох эр­мэлзлийг дахин сэргээжээ. Каталон бол Испанийн хам­гийн баян, өөртөө засах муж. Энэ муж авдгаасаа их татварыг төрд төлдөг нь каталончуудын дур­гүйц­лийг төрүүлж, са­лан тус­гаарлах хүсэлтэйгээ зар­лажээ.

Баскуудын орон

Испани, Францын хил дээр орших Баскуудын орон нь өвөрмөц соёл, ахуй амьд­рал, хэлтэй уч­раас тус­гаар тогтнохыг эрмэл­зэж ирсэн. Гэвч салан тус­гаарлах хөдөл­гөөнүүдийг хүчир­хийллээр зогсоосоор өдий хүр­чээ. Баскуудын салан тусгаарлах гол хөдөлгөөн “ETA” нь дип­ломат бус аргаар үйл ажиллагаа явуулд­гаараа алдартай.  Гэхдээ “ETA” хөдөлгөөн зэвсэгт ажиллагаагаа зог­соосноо 2011 онд мэдэгдсэн юм.

Венец

Италийн хамгийн дур булаам хотын нэг бо­лох Венец нь саяхан эдийн зас­гийн хатуу арга хэм­жээ авахаас өмнө салан тус­гаар­лана гэж зарласан. Үүн­­тэй холбогдуулан энэ са­рын эхээр тус хотын хэдэн мян­ган иргэн цугларч, тус­гаар улс болгохыг шаард­сан билээ. Венец болон түүнийг тойрсон Венето бүс нь дундад зуун, сэргэн мандалтын үед тусгаар улс байсан юм. Гэ­тэл Италийн гуравдугаар дай­ны дараа тус улсын бүрэлдэхүүнд оржээ.
Венецийн оршин суугч­дын 70-80 хувь нь Италийн бү­рэлдэхүүнээс гарахыг дэмж­­дэг гэнэ.

Квебек

Канадын франц хэлтэй энэ муж франкофоны удам гэдгээрээ үргэлж бахархдаг бөгөөд өнгөрсөн сард болсон сонгуулиар энэ үзлээ ха­руулж чаджээ. Квебекийг тусгаар улс болох ёстой гэж үздэг “Parti Quebecois” нам Кве­бект болсон сонгуульд 54 суудал авчээ. Энэ бол Зас­гийн газ­рын цөөнхийг бүр­дүү­лэхэд хангалттай тоо юм.

Курдистан

Курдууд нь Туркийн зүүн хэсэг, зүүн Сири, Иракийн хойд хэсэг, хойд Иран, Ар­мены зарим хэсгээр ну­таг­ладаг нэгэн ард түмэн. Иракийн курдууд хагас өөртөө засах статустай ч Курдын  олон  байгууллага нэг хэл, соёлтойдоо тул­гуурлан өөрийн гэсэн Кур­дистан улс байгуулахыг уриалдаг. Курдын салан тусгаарлах гол үйл ажиллагааг зохион байгуулдаг  Курдын   ажилч­­ны намыг АНУ, Ев­ропын холбоо  террорист бай­гуул­лага гэж зарлажээ.