Капитал банкны Зээлийн газрын дарга А.Гэрэлмаатай ярилцлаа.

-"100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр"-т хамрагдахыг хүсэгчдэд Капитал банк, Төрийн банк хоёр зээл олгох боломжтойгоо мэдэгдсэн байна. Яг өнөөдөр материалаа бариад ирж байгаа хүнд танай банк зээл олгоход бэлэн үү?

-Засгийн газрын бонд гараагүй. Уг нь, Хөгжлийн банк болон Сангийн яамнаас бонд гаргаад Хөгжлийн банкаар дамжин борлуулж, мөнгө нь банк руу эх үүсвэр болж орох ёстой. Одоогийн байдлаар бонд олгох, гаргах зөвшөөрөл бэлэн болчихсон боловч бонд нь гараагүй, худалдаж авах банкууд нь бэлэн биш байгаа. Тиймээс хугацаа алдахгүйн тулд эхний ээлжинд банкууд өөрсдийн эх үүсвэрээр зээл гаргаж байгаач ээ гэсэн хүсэлтийг Засгийн газраас тавьсан. Уг хүсэлтийг Төрийн банк болон манай банк зөвшөөрч, эхний ээлжинд өөрийн эх үүсвэрээрээ зээл олгох боломжтой гэдгээ мэдэгдсэн.

-Бонд гартал танай банк өөрийн эх үүсвэрээрээ хэр хэмжээний зээл олгох вэ?

-10-аад тэрбум төгрөгийн зээл олгож байтал бонд гарах байх гэж тооцсон.

-Иргэн "100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр"-т хамрагдах эсэхийг банк л шийднэ гэх юм. Өөрөөр хэлбэл, банкны шалгуурыг л хангах ёстой. Энэ тухайд?

-Сонгон шалгаруулалт хоёр үе шаттай явагдана. Нэгдүгээрт, Орон сууц санхүүжилтийн корпорац материалаа ирүүлсэн иргэдийнхээ судалгааг хийгээд жагсаалтыг гарган бидэнд өгнө. ОССК-ын хамгийн гол шалгуур нь өрхийн анхны орон сууц байна уу, яг утаатай орчинд амьдардаг, гэр хорооллоос нүүх гэж байна уу, хөтөлбөрийн шаардлага хангасан орон сууц сонгож уу гэдгийг шалгаад банк руу явуулна. Харин банк зээлдэгчийнхээ  орон  сууцны зээлэнд хамрагдах боломжтой эсэхийг, өөрөөр хэлбэл, зээлээ төлөх боломжтой байна уу гэдгийг судална. Хэдийгээр энэ хөтөлбөрийг Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа ч эрсдэлийг нь банк хүлээнэ шүү дээ. Тэгэхээр эрсдэлээ шаардана гэдэг утгаараа банкууд орон сууцны зээлд тавьдаг шаардлагаа тавина гэсэн үг.

-ОССК-д материал бүрдүүлэхдээ байраа сонгоод10 хувийн урьдчилгаагааөгөх ёстой. Зээл нь бүтэх эсэхийгмэдэхгүйгээрбарилгынкомпанидурьдчилгаа өгөх нь иргэнд эрсдэлтэй биз дээ. Наад зах нь төлсөн мөнгөө буцааж авч чадах уу гэх асуулт гарч ирнэ?

-Харилцагч өөрөө хүсэлт гаргахаасаа өмнө энэ хоёр банкны нэгийг сонгочих хэрэгтэй. Тэгээд данс нээгээд 10 хувиа банкинд байршуулаад урьдчилгаа төлөхөд бэлэн, энэ байна гээд баримтаа аваачиж үзүүлж болно. Би юу гэж зөвлөхийг хүсч байна вэ гэхээр манай банкнаас зээл авахыг хүсч байгаа бол одооноос дансаа нээ. Хувиараа лангуу ажиллуулдаг, бизнес эрхэлдэг хүн нээсэн дансандаа өдөр бүрийнхээ орлогыг хийгээд хэрэгтэй бол зарлагаа гаргаад байж болно. Энэ нь, бидэнд орлогын баримт болдог юм. Орлогоо тэмдэглэдэг хар дэвтэр гэж байдаг ч түүнийгээ баримтжуулахыг банк шаардаж мэднэ. Тэгвэл данс нээж орлогоо хийж, зарлагаа авдаг бол орлогоо баталгаажуулахад нэмэртэй. Манай банк гэхэд 50-аад салбартай. Тиймээс гэртэйгээ ойр аль нэг салбарт данс нээлгэх боломжтой.

-Орон сууцны хөтөлбөрт хамрагдахыг хүссэн иргэдэд хандаж зөвлөгөө өгөөч гэвэл?

-Насаараа амьдрах гал голомтоо бадраах гэж байгаа учраас байраа судалж, чанартай сайныг сонгоорой. Хэдийгээр бага хүүтэй зээл боловч эргээд олон жилийн турш төлөгдөнө. Өмнөх туршлагаасаа харахад зээлдэгч нарын авсан орон сууц нь чанараа алдаад ирэхээр зээлээ төлөх сонирхолгүй болдог. Эд материалын ч хохиролтой. Нөгөөтэйгүүр зээл олгосон өдрөөсөө эхлэн хүүгээ тооцож, сар бүр төлөлт хийж эхэлнэ. Гэтэл банкинд зээлээ төлөөд байтал байр нь ашиглалтад орохгүй удаад байвал яах вэ. Энэ бүхнийг тооцож барилгын компаниа тал бүрээс нь судлаарай. Ойрын хугацаанд ашиглалтад орох уу, өмнө нь энэ компаниас байр авсан хүмүүс сэтгэл хангалуун байна уу гэх мэтээр.

-Монголчууд өртэй байх дургүй улс. Зээлээ богино хугацаанд төлөх хүсэлтэй хүн олон байдаг. Хэрэв хугацаагаа шахаад төлбөл алданги тооцох уу?

- Зарим банк хугацаанаас өмнө зээлээ төлбөл торгууль авдаг. Яагаад гэвэл 20 жилийн хугацаанд тийм хэмжээний хүүний орлоготой, тухайн сард тийм хэмжээний орлоготой байна гээд бланс юмандаа төлөвлөчихдөг учраас торгууль авдаг. Манай банк бол зээл шахаж төлсөн тохиолдолд алданги, торгууль авахгүй. Хөтөлбөрт ашиг орлого олох биш, утаагүй орчин бүрдүүлэх нийгмийн хариуцлага талаасаа оролцож байгаа болохоор тэр л дээ.

-Хэзээнээс зээл олгож эхлэх вэ?

-Орон сууц санхүүжилтийн корпораци материалаа аваад ямар хугацаанд дүгнэлтээ гаргаж, хэзээ манайд ирүүлнэ, тэр үеэс зээл олгож эхэлнэ.

-Үл хөдлөх хөрөнгийн бүртгэлийн газар лавлагаа авах хүсэлтэй хүмүүст дарагдаад ачаалалтай байна. Энэ ачаалал удахгүй банкинд ирнэ. Ямар нэг зохицуулалт хийх үү?

-40 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байх үед манайд үйлчлүүлэгчид бөөгнөрч багтаж шингэхгүй болж байсан удаатай. Харин одоо ирүүлсэн материалыг нь салбаруудынхаа зээлийн эдийн засагч нарт хуваарилж өгөөд, зээлдэгчийг утсаар нь дуудах байдлаар зохицуулалт хийх бодолтой байна.