Улсын Их Хурлын Чуулганы өнөөдрийн /2025.04.17/--ний өдрийн хуралдаанаар Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд /Засгийн газар 2025.03.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/-ийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ.

Сангийн сайд Б.Жавхлан:

Төсөвт тодотгол хийгээд ашиг нь нэмэгдээд, нүүрсний үнэ нь нэмэгдээд, биржийн арилжаа нь нэмэгдчихдэг бол өдөр бүр тодотгол хийцгээе. Бүр цаг болгон ч тодотгол хийцгээе. Харамсалтай нь тийм боломж байхгүй. Дээрээс нь тодотголыг нэгөглөө босож ирээд хийдэг зүйл биш. Төсвийнхөө ерөнхий хуульд бид нөхцөл заачихсан байдаг. Энэ хүрээндээ л явна. Тодотголтой тодотголгүй энэ жилийн хуулийг алдагдалгүй байна гээд бид хуульчилчихсан. Өөрөөр хэлбэл орлогынхоо хэмжээнд зарлагаа гаргана шүү гэдгийг заачихсан. Үүнийг бид зөрчихгүй. Баялгийн хувьд төсвийн тоо нь багасаад эдийн засгийн өсөлт нь нэмэгдэж байдаг зарчим руугаа орж ирж байгаа. Тэгвэл энэ орон зайг бид яах вэ? Бид баялагтайл гээд байдаг. Үүнийгээ яаж эргэлтэд оруулах вэ? Тэгвэл үүнээсөөр ямар сайн хувилбар байна?

Төсвөөс гадуур төсвөөтэй зэрэгцэх, хөрөнгө оруулалт хийх, баялаг бүтээх ямар боломжууд байна вэ? үүнийгээ гаргаад бүгдээрээ ярилцах хэрэгтэй. Олон улсын практик, уул уурхай эдийн засагтай, байгалийн баялагтай ийм эдийн засгуудын алдсан, оносон сайн практикууд нь энэ байна. Бид энийг хөрсөн дээрээ буулгаж ашиглая, хуульчилъя гэж байгаа. Ингээд төсөвтэйгөө зууралдаад байвал байгалийн баялаг ард түмний баялаг байх ёстой, айл өрх бүрээр орох ёстой, өрх бүрд хүртээмжтэй байх ёстой эдийн засгийн өсөлтүүд маань цаасан дээрээ л үлдэнэ. Энэ боломжийг л наашлуулах гэж байгаа сонголт. Үүнийгээ УИХ дээр нээлттэй, ил тод ярилцъя, сайжруулъя, боломж болгоныг нь гаргаж ирж ярилцъя, хуульчилъя гэж байгаа зарчим. Монгол Улсын нэгдсэн төсөв дотор нийслэлийн болон орон нутгийн төсөв бүгд орчихсон л явж байгаа. Бүгдээрээ харж сууж байгаад цэг таслалгүй баталсан. Энэнийхээ хүрээнд л явж байгаа. Түүнээс гадуур явж байгаа асуудал байвал хариуцлагын асуудал яригдана.

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Б.Хонгорсайхан