МУ-ын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Азид хамтын ажиллагаа итгэлцлийг бэхжүүлэх бага хурлын дөрөв дэх дээд уулзалтад оролцохоор Шанхай хотноо хүрэлцэн очоод байгаа. Харин өчигдөр Өвөрмонголын радиод ярилцлага өгчээ. Ярилцлагыг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.   

Сэтгүүлч: Та 2010 оны Шанхайн Дэлхийн яармагийн нээлтийн ёслолд оролцож байсан. Мөн энэ удаа Азид хамтын ажиллагаа итгэлцлийг бэхжүүлэх бага хуралд оролцож байна. Ойрын жилүүдийн Хятад улсын хөгжлийн талаар та ямар сэтгэгдэлтэй байдаг вэ?  

Ерөнхийлөгч: Би Шанхай хотод гурав дахь удаагаа ирж байна. Өмнө нь намын дарга байхдаа 2010 онд ирж байсан. Тухайн үед БНХАУ-ын дарга Хү Жиньтао байсан. Ши Жиньпин дэд дарга байсан. Бидэнд уулзах сайхан боломж гарч байсан юм. Шанхай хот маш том хот юм. Ирсэн бүхэн Шанхай хотын хөгжлийг гайхдаг. Манай хөрш БНХАУ маш их хөгжиж байгаад би баярлаж явдаг.  

Сэтгүүлч: Азид хамтын ажиллагаа итгэлцлийг бэхжүүлэх бага хурлын дөрөв дэх дээд уулзалт яг одоо болж байна. Энэ хурал бүс нутгийн аюулгүй байдалд ямар үүрэг гүйцэтгэж байна гэж үздэг вэ? Хятад улсад анх удаа зохион байгуулж байгаа энэ хурлаас та ямар үр дүн хүсэж байна вэ?  

Ерөнхийлөгч: Миний хувьд энэ хуралд оролцохоор ирж байгаа бүс нутгийн орнуудын удирдлагуудтай уулзах сайхан боломж гарч байна. Мөн ярьж байгаа сэдвээр өөрийн орныхоо байр суурийг илэрхийлэх боломж гарч ирдэг. Би энд ирээд БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпинтэй албан ёсны уулзалт хийсэн. Хамт өглөөний цай хамт ууж маш сайхан элэгсэг дотно яриа өрнүүлсэн. Манай хоёр орны хооронд шийдвэрлэх шаардлагатай асуудал олон бий. Эдийн засгийн, дэд бүтцийн томоохон асуудлууд байгаа.

Эдгээр асуудалд Ши Жиньпин дарга маш их анхаарал хандуулж ажиллаж байгаа. Үүнд бид их баяртай байна. Би бас ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путинтэй уулзах болно. Ийм элэгсэг дотно яриа уулзалт улс орнуудын найрсаг хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд их тус болдог. Мэдээж энэ хурал дээр бүс нутагт байгаа аюулгүй байдлын асуудал, тодорхой ярилцах шаардлагатай асуудал дээр улс орны удирдлагууд өөр өөрийн байр суурийг илэрхийлж ярих байх. Монгол улсын хувьд ч гэсэн бид өөрийн байр суурийг ярьж идэвхтэй оролцоно.   

Сэтгүүлч: Энэ жил Хятад Монгол хоёр орны дипломат харилцаа тогтоосны 65 жил, Хятад Монголын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны гэрээг байгуулсны 20 жилийн ой тус тус тохиож байна. Манай хоёр орны харилцааны хөгжлийн одоогийн байдал, алс ирээдүйн талаар та бодлоо хуваалцана уу.

Би ерөнхийлөгч болоод Монгол улсад жилдээ мод тарих хөдөлгөөн бий болгож маш олон сая мод тарьж байгаа.

Ерөнхийлөгч: Манай хоёр орны харилцааг стратегийн хамтын ажиллагаа гэж томъёолдог. Манай хоёр орны харилцаа хамгийн гол нь хоёр ард түмний нийтлэг эрх ашигтай нийцдэг харилцаа учир стратегийн харилцаа юм. 2013 оны 10 сард манай хоёр орны Засгийн газар стратегийн харилцаагаа хөгжүүлэх дунд болон урт хугацааны хөтөлбөрийг баталсан. Хоёр орны харилцааны гол гол асуудлуудыг шийдвэрлэхээр тавигдсан байгаа. Энэ ажлуудыг хоёр талдаа анхааран хийгээд явж байгаа.

Өнгөрсөн жил би БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпинтай ШХАБ-ын дээд уулзалтын үеэр Киргиз улсад уулзсан. Түүнээс хойш манай хоёр орны албаны хүмүүсийн уулзалт  олширч, үр дүн их сайн байгаа. Би сая Ши Жиньпин даргыг энэ онд Монгол улсад төрийн айлчлал хийхийг урьсан. Энэ жил бол Хятад Монгол хоёр орны дипломат харилцаа тогтоосны 65 жил, Хятад Монголын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны гэрээг байгуулсны 20 жилийн ой тохиож байгаа. Манай хоёр орны харилцаа маш идэвхтэй хөгжиж байгаа учраас Ши Жиньпин даргын айлчлал цаг үеэ олсон чухал айлчлал байх болно гэж би итгэж байна.  

Сэтгүүлч: Хятад Монгол хоёр орны эдийн засаг худалдааны харилцаа улам өргөжин тэлж байна. Хоёр орон ямар салбарт хамтын ажиллагаагаа эрчимжүүлэх ёстой гэж та үздэг бэ?

Ерөнхийлөгч: Бид зах зээлийн эдийн засагт шилжсэнээс хойш алдаж оносон зүйл олон бий. Ер нь сүүлийн жилүүдэд манай улсын эдийн засаг эрчимтэй хөгжиж байгаа. Ойролцоогоор 10 хувьтай хөгжиж байна. Тийм учраас эдийн засгийн энэ хөгжил БНХАУ-тай харилцаж байгаа харилцаатай нягт холбоотой юм. Энэ өсөлтийг бид улам бэхжүүлэх ёстой. Бэхжүүлэхийн тулд бидний хооронд дэд бүтцийн шинжтэй томоохон шийдвэрлэх асуудлууд байна. Дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтууд хийх хэрэгтэй байгаа.

Мөн уул уурхай дээр томоохон төслүүд хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. Үүнээс гадна хөдөө аж ахуйн салбар гэж маш том уламжлалт салбар байгаа. Мөн ард иргэдийн хоорондын харилцаа, хүмүүнлэгийн чиглэлийн харилцаанууд байгаа. Эдгээр ажлуудыг, бид цаашид идэвхжүүлэх шаардлагатай байна. Одоо хүлээгдэж байсан олон жилийн яригдаж байсан эдгээр асуудлыг шийдвэрлэх сайхан боломж бүрдэж байна гэж бодож байна.  

Сэтгүүлч: НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөрөөс олгодог "Эх дэлхийг хамгаалагч" цолыг 2012 онд та хүртэж байсан. Байгаль орчныг хамгаалах талаар Монгол улс ямар бодлого хэрэгжүүлж байгаа вэ?Байгаль хамгаалах асуудал нь Хятад улсын хувьд ч тулгамдаж байгаа чухал асуудал. Хятад Монгол хоёр орон энэ салбарт ямар хамтын ажиллагаа өрнүүлж болох вэ? Энэ талаар таны бодлыг сонсъё.  

Монгол улсын нүүрсний уурхайг түшиглэн эрчим хүчээ БНХАУ-д худалдаж болно. Үүний зэрэгцээ бас сэргээгдэх эрчим хүчийг хослуулан хөгжүүлье гэсэн санал тавьж хамтарч ажиллаж байна.

Ерөнхийлөгч: Манай хоёр орны газар нутгийн нэлээд хэсэг нь цөлжиж байгаа. Энэ талаар бид хамтарч ажиллах бүрэн боломж бий. Энэ чиглэлд БНХАУ-ын туршилгаас Монгол улс суралцан хамтарч ажиллах сонирхолтой. Би ерөнхийлөгч болоод Монгол улсад жилдээ мод тарих хөдөлгөөн бий болгож маш олон сая мод тарьж байгаа. Ногоон байгууламжуудыг асар ихээр бий болгож байгаа. Шинээр байшин барихад хажууд нь заавал ногоон байгууламж байх ёстой гэж үзэж, том уурхай ашиглахад заавал нөхөн сэргээж байх ёстой гэсэн шаардлага тавьж байгаа.

Мөн агаарын бохирдлын асуудал манай хоёр орны төв суурин газруудад их хүндрэлтэй асуудал болоод байна. Энэ асуудлыг хамтарч шийдвэрлэхээр бид ярилцаж байгаа. Байгаль орчны энэ асуудлыг шийдвэрлэх нэг гол зүйл бол сэргээгдэх эрчим хүч, манай говийн бүс нутагт нарны эрчим хүч, салхины эрчим хүчийг ашиглах ихээхэн боломж бий. Зөвхөн нүүрсний эрчим хүчийг ашиглахаас гадна сэргээгдэх эрчим хүчийг давхар ашиглах гэж бодож байна. БНХАУ-д эрчим хүчний том хэрэгцээ байна.

Монгол улсын нүүрсний уурхайг түшиглэн эрчим хүчээ БНХАУ-д худалдаж болно. Үүний зэрэгцээ бас сэргээгдэх эрчим хүчийг хослуулан хөгжүүлье гэсэн санал тавьж хамтарч ажиллаж байна. Иймэрхүү байдлаар байгаль орчны асуудлаа шийдье. Бид өөр өөр улс боловч дэлхийн хэмжээнд авч үзвэл, дэлхий гэдэг бол нэг гэр бүл юм. Тийм учир энд тулгамдаж байгаа байгаль орчны асуудалд хамтдаа анхаарах ёстой. Энэ талаар БНХАУ бидний байр суурийг ойлгож дэмжиж хамтарч ажиллаж байгаад бид баяртай байна.