УИХ-ын чуулганы /2025.04.03/-ны өдрийн хуралдаанаар Хүний эрх, эрх чөлөөг хангахтай холбоотой зарим хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асуулаа.

УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн: 

Хөдөлмөрлөх эрхийг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг илүү тодорхой болгож Зөрчлийн хуульд өөрчлөлт оруулахаар оруулж ирж байгааг зарчмын хувьд дэмжиж байна. Хөдөлмөрлөх эрхтэй холбогдуулаад ялангуяа ажлын байран дахь дарамт хүчирхийлэлд ноогдуулах хариуцлагыг нь тодорхой болгох тухай асуудлын хүрээнд асуулт асууя.

Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын конвенцод хөдөлмөрийн харилцаанд хүн бүр хүчирхийлэл, дарамтаас ангид байж хөдөлмөрлөх эрх эрхтэй байхаар заасан. Манай улс олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын гишүүний хувьд хөдөлмөрийн харилцааг зохицуулж байгаа хуулиуддаа тэр тусмаа Хөдөлмөрийн хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Зөрчлийн тухай хуулиудад хөдөлмөрлөх эрхийг хангах, хамгаалах тухай тодорхой заалтуудыг оруулж ирсэн. Тэр дундаа Хөдөлмөрийн хуульд ажлын байрны дарамт, хүчирхийлэлтэй холбоотойгоор аливаа хэлбэрийн дарамт, хүчирхийллийг хориглоно гэж заасан. Гэтэл өнөөдөр бизнесийн болоод төрийн байгууллагуудад эрх мэдэлтнүүд албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, ажил үүргээс нь гадуурх ажил үүргийг ажилтнууддаа хариуцуулах, ажлын бус цагаар ажиллахыг шаардах, цаашлаад насаар нь ялгаварлаж харьцах, улс төрийн нам, үзэл баримтлалаар нь ялгаварлах улмаар ажлаас нь халах, өөрийн хүсэлтээр ажлаасаа чөлөөлөгдөх хүсэлтээ өгөхийг шахах, шаардах хандлагатай байна. Үүн дээр хэд хэдэн томоохон гашуун үйл явдлуудыг дурдаж болно.

Иймд ажлын байрны дарамт, хүчирхийлэл гэдэг бол яах аргагүй хүнийг бие махбодын болоод сэтгэл санаа, эд хөрөнгийн хохиролд хүргэдэг. Өнөөдөр хэдийгээр хуулиудад тодорхой хэмжээгээр заагдсан хэдий ч маш ерөнхий зохицуулалтууд байгаад байна. Түүнчлэн судлаачдын үзсэнээр ажлын байрны дарамт, хүчирхийллийн тухай нэгдсэн ойлголт байхгүй байна. Хуулийн тайлбар толинд энэ ойлголт тодорхой заагдаагүй байна. Тиймээс ажлын байрны дарамт хүчирхийлэлд өртсөн хүн гомдол гаргахад ХЭҮК эсвэл тухайн байгууллагын удирдлага, хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэж байгаа байгууллага, хууль шүүхийн байгууллагууд нь өөр өөр хариу өгөөд байна!

Үүнээс харахад энэ талаарх ойлголт нэг мөр болоогүй байгаатай холбоотой. Тиймээс Нэгдүгээрт, энэ тухай ойлголтыг тодорхой болгох асуудал дээр хэрхэн ажиллах вэ?

Хоёрдугаарт, ажлын байрны дарамт хүчирхийллийн тухай хуулиудад зохицуулалтууд нь ерөнхий байгаагаас үүдэн зөрчлөөс яаж сэргийлэх, хэрхэн таслан зогсоох, буруутай этгээдэд ямар хариуцлага ноогдуулах, хохирлыг яаж барагдуулах вэ гэдэг тухай асуудлууд тодорхой гарч ирээгүй байна. Нэг ёсондоо ойлголт нь цэгцрэхгүй байгаагаас ажлын байрны дарамт үргэлжилсээр байна.

Гуравдугаарт, ажлын байрны дарамтаас сэргийлэх тал дээр удирдах албан тушаалтан үүргээ биелүүлээгүй бол ямар хариуцлага ноогдуулах нь тодорхойгүй байна. Энэ тал дээр яг ямар арга механизмуудыг нэвтрүүлье гэж бодож байна? 

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Б.Хонгорсайхан