С.Чинзориг: Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд нийгмийн даатгалын шимтгэлээ нэг удаа нөхөн төлөх эрхийг нээж өгч байна

УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг

2016.12.12

Хүн ам, Нийгмийн хамгаалал, Хөдөлмөр

С.Чинзориг: Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд нийгмийн даатгалын шимтгэлээ нэг удаа нөхөн төлөх эрхийг нээж өгч байна

УИХ-ын гишүүн С.Чинзоригтой цаг үеийн асуудлаар цөөн хором ярилцлаа.

-Таны санаачилсан Нийгмийн даатгалын сангаас олгох, тэтгэвэр тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд дэмжигдлээ. Ээжүүд хүүхдээ асрахдаа чөлөө авсан хугацааны шимтгэл төлөгдөхөөр тусгасан байсан уу?

Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай, Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хуулийн төсөл байнгын хороо, чуулганы хуралдаанаар дэмжигдлээ.

Малчдын нийгмийн хамгааллыг сайжруулахтай холбоотой, нөгөө талаас олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн ээжүүдийн хөдөлмөрийг бодитой үнэлэх. Тэдний тэтгэврийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн зохицуулалтыг оруулсан. Ээжүүд хүүхдээ асрахдаа чөлөө авсан хугацааны шимтгэл төлөгддөггүйгээс тэтгэвэр бага тогтоох асуудал бий.

Тиймээс төрүүлж өсгөсөн хүүхдийнх нь тоогоор улсад ажилласан жил, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлснийг нь 1.5 жилээр нэмж тооцох юм. Дөрвөн хүүхэд төрүүлж өсгөсөн бол зургаан жилээр нэмэгдэнэ гэсэн үг. Мөн хүүхдээ гурван нас хүртэл асарч байгаа ээжүүдийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн хугацаа тасрахгүй байхаар зохицуулж байна.

Даатгалд хамрагддаг ээжүүдийн хүүхдээ асрах үеийн шимтгэлийг ажил олгогч, сайн дураар шимтгэл төлдөг бол нийгмийн даатгалын сангийн тэтгэмжийн сангаас төлж байх юм. Түүнчлэн шимтгэл төлдөггүй ээжүүдийн шимтгэлийн 50 хувийг төр хариуцах зохицуулалт хийсэн. Ээжүүд даатгалд хамрагдсан хэлбэрээс үл хамаарч цалин хөлснөөс 100 хувь авах зохицуулалт орж байгаа. Анхны хэлэлцүүлгээр ээжүүдтэй холбоотой зохицуулалтыг байнгын хороо, чуулганаар дэмжсэн.

-Энэхүү хуулиар малчидтай холбоотой хэчнээн зохицуулалт хийгдэж байгаа вэ?

Малчидтай холбоотой хоёр асуудлыг зохицуулж байгаа. Малчид цаг наргүй, байгалийн хатуу ширүүн нөхцөлд хөдөлмөрлөдөг учраас малчдын дундаж наслалт төв суурин газрын хүмүүсээс харьцангуй бага байдаг. Тиймээс малчдын тэтгэвэрт гарах насыг таван насаар наашлуулах саналыг хуулийн төсөлд тусгаж өгсөн.

Өөрөөр хэлбэл, эмэгтэй 50 нас, эрэгтэй 55 настай тэтгэвэр авах эрх үүснэ. Мал малласан нэг жилийг 1.5 дахин нэмэгдүүлэн тооцдог байх хуулийн заалт оруулснаар 10 жил мал малласан бол 15 жил болж тооцогдох юм. Энэ нь хүнд нөхцөлд ажиллаж байгаа тэдний хөдөлмөрийг үнэлэх нэг хэлбэр юм.

-Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх хугацааг хэдэн оноос хойш тооцох вэ?

Улсын хэмжээнд байгаа 1.1 сая ажиллагсдын 47 хувийг эзэлж байгаа малчдын есөн хувь, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн 12 хувь нь нийгмийн даатгалын шимтгэл төлж байна. Энэ нь ирээдүйн нийгмийн баталгаа алдагдах эрсдэлтэй. Малчдын орлого тогтмол биш учраас нийгмийн даатгалын шимтгэлээ сар бүр төлж чадахгүй байна.

Тиймээс малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид төлж чадаагүй үеийнхээ нийгмийн даатгалын шимтгэлийг тухайн үеийн хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож, нэг удаа нөхөн төлөх эрхийг нээж өгч байгаа. 1995 оноос өнөөдрийг хүртэлх хугацааг хамруулах юм.

Тухайлбал, 5-20 жилийн нийгмийн даатгалаа нөхөн төлөх нь нээлттэй. Гэхдээ ажилласан жил, нийгмийн даатгалыг нөхөн төлүүлэх өмнөх хуульд хамрагдсан иргэд хамаарахгүй. Хамрагдаж чадахгүй үлдсэн хэсэгт нээлттэй. Үүнээс нийгмийн даатгалын санд 300 орчим тэрбум төгрөг төвлөрнө гэсэн тооцоо гарсан.

-5-20 жил гэлээ. Энэ олон жилийг иргэд нэг дор нөхөн төлөх нь хүндрэлтэй биш үү?

Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэхтэй холбоотой журмыг Засгийн газраас баталж мөрдүүлэх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Таван жилийн шимтгэлийг нөхөн төлөхөд 400 гаруй мянган төгрөг гарлаа гэж бодоход журмын дагуу хагас жилээс жилийн дотор хувааж төлөх боломжийг судлах юм.

Нөгөө талаар хууль батлагдсанаар Нийгмийн даатгалын санд ачаалал үүсч магадгүй гэсэн зүйл яригдаж байгаа. Гэхдээ даатгалын сан, төр иргэн, ажил олгогч ачаагаа тэнцвэржүүлээд явах боломжтой. Хэрэгжих хугацааг хууль санаачлагчид 2017 оноос гэсэн төсөл оруулсан ч Засгийн газраас 2018 он болгох саналыг өгсөн. Чуулганы хуралдаан дээр Засгийн газрын саналыг гишүүд дэмжсэн.

-Чуулганаар Оффшор дансыг хориглох хуулийн хэлэлцэхээр болж байна. Гэтэл хуулиар албан тушаалтнуудын гэр бүлийн гишүүдийг оффшор данс эзэмшихийг хориглох асуудал нэлээд маргаан дагуулж байна. Та энэ тал дээр ямар байр суурьтай байгаа вэ?

Хуулийн төслийг чуулганы хуралдаанаар хэлэлцээд өөрчлөлт оруулж, засч сайжруулаад явах бололцоотой гэсэн үүднээс хэлэлцээд явахаар болсон юм. Миний хувьд оффшор дансыг хориглох заалт төрийн өндөр албан тушаалтнууд буюу улс төрийн албан тушаалтнуудын гэр бүл, үр хүүхдэд нь хамаарч үйлчлэх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Өмнөх гашуун туршлага бий.

Нийслэлийн Засаг даргаар ажиллаж байсан Э.Бат-Үүлийн хүүхдийн оффшор дансны асуудал яригдахад “Манай хүүхэд нас биед хүрсэн бие даасан амьдралтай. Хүүхдээсээ асууя” гэсэн зүйл ярьсан. Би ийм зүйлтэй санал нийлдэггүй. Төрийн өндөр албан тушаал хашиж байгаа л бол гэр бүл, үр хүүхэд нь хамаарах л ёстой.

Хэрэв зөвшөөрвөл еэвэнгийн нэг тал шиг зүйл болно. Төрийн өндөр албан тушаалтнуудыг нэг мөсөн хаах нь зүйтэй. Эхнэр, хүүхдийнхээ нэр дээр данс нээчихээд тусдаа хүмүүс гээд байж болохгүй. Энэ бол хэлбэрийн төдий өөрчлөлт болно. Тиймээс өөрийн гэр бүлийн гишүүдийг хуульд хамруулах ёстой. Оффшор данстай бол төрийн өндөр албан тушаалд очихоосоо өмнө мэдүүлдэг байх ёстой юм.

-Гадаадын хөрөнгө оруулалтын 80 хувь нь оффшор бүсээс орж ирдэг учраас аж ахуйн нэгж эрхлэгчдийг оффшор бүсэд данстай байхыг зөвшөөрөх ёстой гээд байгаа шүү дээ?

Төрийн өндөр албан тушаалтан, түүний гэр бүл, улстөрчид оффшор бүсэд данстай байхыг хориглох нь зүйтэй гэж үзэж байгаа. Түүнээс өөрөө болоод гэр бүлийн хүн нь төрийн өндөр алба хашдаггүй, улс төрийн албан тушаал хашаагүй мөрөөрөө бизнес хийгээд явж байгаа бол оффшор бүсэд данстай байх эрхийг нээж өгөх хэрэгтэй. Харин хамгийн гол нь тэр мөнгө нь бохир байх ёсгүй.

Эх үүсвэрийг нь шалгаж тогтоох асуудал чухал. Оффшор бүс ерөөсөө байж болохгүй гэсэн асуудал яриад байх юм. Татвартай холбогдох асуудлыг хуультай яаж уялдуулах хэрэгтэйг нарийн судалж, хөрөнгийн эх үүсвэр ил тод байх асуудлыг ярих нь чухал юм.

Хувь хүний орлогын албан татварын хуульд өөрчлөлт оруулах нь 2016.12.26

Өвөрхангай аймгийн бүх сум орчин үеийн эмнэлгийн тоног төхөөрөмжтэй боллоо 2016.12.23

Хуулийн хэрэгжих хугацааг сунгах төслийг өргөн барилаа 2016.12.23

Ярилцах цаг: УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг 2016.12.21

Ахмадын эрх ашгийг хамгаалах хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэхээр болов 2016.12.20

Насны хишиг хүртэх нийт ахмадын 2 хувь нь 90 ба түүнээс дээш насны иргэд байна 2016.12.20

С.Чинзориг: Өмнөх хуулийн зүйл заалтаас дордуулахгүй байхыг хичээгээрэй 2016.12.16

Алдар цолтон ахмад настанд төрөөс нэмэгдэл, хөнгөлөлт олгох тухай" хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцсэн юм 2016.12.14

Ахмад настны тухай /шинэчилсэн найруулга/ хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцлээ 2016.12.14

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга мэдээлэл хийв 2016.12.14

С.Чинзориг: Төрийн өмчийг үнэгүйдүүлчихээд одоо мөнгөтэй хэдэн нөхдөд зориулж өмч хувьчлал явуулах гээд байгаа юм уу? 2016.12.14

С.Чинзориг: Төрийн өмчит их дээд сургуулиудын захирлыг УЗ томилдог эрх нь хэвээр үлдэнэ 2016.12.14

1995 оноос хойших тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн төлөх боломж бүрдэнэ 2016.12.14

С.Чинзориг: Оффшор дансыг гэр бүлд нь хамааруулахгүй гэвэл еэвэнгийн нэг тал шиг зүйл болно 2016.12.12

С.Чинзориг: Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд нийгмийн даатгалын шимтгэлээ нэг удаа нөхөн төлөх эрхийг нээж өгч байна 2016.12.12

Хуулийн төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ 2016.12.08

С.Чинзориг: Улстөрч хүний үг, үйлдэл зөрдөггүй байх ёстой 2016.12.08

Хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ 2016.12.08

С.Чинзориг гишүүний санаачилсан хуулийн төслүүдийг дэмжлээ 2016.12.07

Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн гишүүдийг томилох асуудлыг хэлэлцэв 2016.12.06

Loading Time: Base Classes	0.0099
Controller Execution Time ( User Module / Page )	0.2377
Total Execution Time	0.2476

$_GET['id']	10161
$_GET['year']	2016

0.0005	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '10161'
0.0003	SELECT * FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_advanced` AS adv ON `adv`.`user_id` = `user`.`id` WHERE `user`.`id` = '10161'
0.0003	SELECT GROUP_CONCAT(DISTINCT content_group.name) AS group_name FROM (`vip_users` AS user) LEFT JOIN `vip_user_group` AS user_group ON `user_group`.`user_id` = `user`.`id` INNER JOIN `vip_content_group` AS content_group ON `user_group`.`group_id` = `content_group`.`id` WHERE `user`.`id` = 10161
0.0003	SELECT `start` FROM (`vip_users_menu`) WHERE `user_id` = '10161' ORDER BY `sort` asc
0.0002	SELECT `user_page_banner`.* FROM (`vip_user_page_banner` AS user_page_banner) WHERE `user_id` = '10161'
0.0006	SELECT * FROM (SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu) INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id` WHERE instr(years, 2016) AND `user_id` = 10161 union SELECT `users_menu`.* FROM (`vip_users_menu` AS users_menu) INNER JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `users_menu`.`user_id` WHERE 2016 between start and end AND `user_id` = 10161 ) AS tmp order by sort ASC
0.0002	SELECT * FROM (`vip_user_advanced`) WHERE `user_id` = '10161'
0.0002	SELECT * FROM (`vip_content`) WHERE `id` = '43683'
0.2195	SELECT `content`.* FROM (`vip_content` AS content) LEFT JOIN `vip_content_mapping` AS map ON `map`.`content_id` = `content`.`id` LEFT JOIN `vip_users` AS user ON `user`.`id` = `map`.`user_id` WHERE ( content.`created_user` = 10161 OR `map`.`user_id` = 10161) AND YEAR(publishdate) <= 2016 AND `content`.`is_agreed` = 1 AND `content`.`is_unpublish` = '0' AND `content`.`is_nagative` = '0' GROUP BY `content`.`id` ORDER BY `publishdate` DESC LIMIT 20

HTTP_ACCEPT	/
HTTP_USER_AGENT	Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
HTTP_CONNECTION
SERVER_PORT	80
SERVER_NAME	enkhamgalan.mn
REMOTE_ADDR	3.144.250.42
SERVER_SOFTWARE	Apache/2.4.57 (Ubuntu)
HTTP_ACCEPT_LANGUAGE
SCRIPT_NAME	/index.php
REQUEST_METHOD	GET
HTTP_HOST
REMOTE_HOST
CONTENT_TYPE
SERVER_PROTOCOL	HTTP/1.1
QUERY_STRING	id=10161&year=2016
HTTP_ACCEPT_ENCODING	gzip, br, zstd, deflate
HTTP_X_FORWARDED_FOR

base_url	http://enkhamgalan.mn/
index_page
uri_protocol	AUTO
url_suffix
language	english
charset	UTF-8
enable_hooks	1
subclass_prefix	MY_
permitted_uri_chars	a-z 0-9~%.:_\-
allow_get_array	1
enable_query_strings
controller_trigger	c
function_trigger	m
directory_trigger	d
log_threshold	4
log_path
log_date_format	Y-m-d H:i:s
cache_path
encryption_key	ViP76.MN
sess_cookie_name	sessions
sess_expiration	14400
sess_expire_on_close
sess_encrypt_cookie	1
sess_use_database	1
sess_table_name	vip_sessions
sess_match_ip
sess_match_useragent	1
sess_time_to_update	30
cookie_prefix	vip
cookie_domain
cookie_path	/
cookie_secure
global_xss_filtering
csrf_protection
csrf_token_name	csrf_vip_token
csrf_cookie_name	csrf_vip_cookie
csrf_expire	7200
compress_output	1
time_reference	local
rewrite_short_tags
proxy_ips
admin_theme	neat
client_thme	vip76
max_width	1000
max_height	800
per_page	100
maintenance_mode
avatar_width	44
avatar_height	61
news_per_page	15
tender_per_page	10
tender_result_per_page	30
tender_plan_per_page	30
admin_per_page	30
mess_own_num	156686
mess_user	1174245
mess_pass	jyshqqck
face_app_id	472332816790822
face_secret	926e31e1fc45023623c9c6bc4ff8c9e2
home_page	forum
dans_vipnews	Маш чухал мэдээ Голомт банк 1105042893
general	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [4] => ТББ [6] => Төр [12] => Энгийн хэрэглэгч [13] => ИТХ [3] => Эксперт )
general1	Array ( [1] => Төр [2] => ТББ [4] => Олон улс [3] => Эксперт [12] => Энгийн хэрэглэгч )
generaltype1	Array ( [1] => УИХ-ын гишүүн [2] => Яам [6] => Агентлаг [3] => Хороо [4] => Нийслэл [5] => ИТХ )
generaltype2	Array ( [1] => Мэргэжлийн холбоо [2] => Иргэний нийгэм [3] => ТББ [4] => Улс төрийн нам )
generaltype3	Array ( [1] => ТББ [2] => Бизнес [3] => Эрдэмтэн [4] => Төр )
generaltype4	Array ( [1] => Элчин сайдын яам [2] => Консул төлөөлөгч [3] => Сан )
yam	Array ( [1] => Ерөнхий сайд [2] => Яамд [3] => Агентлаг [4] => Нийслэл [5] => Шадар сайд [6] => Засгийн газар )
expert_primary_type	Array ( [1] => Улс төрч [2] => Эксперт [3] => Энгийн хэрэглэгч )
expert_type	Array ( [0] => Байхгүй [1] => Төр [2] => ТББ [3] => Эрдэмтэн [4] => Бизнес )
user_request_state	Array ( [1] => Хүсэлт [2] => Цуцалсан )
general_view	Array ( [1] => Байр суурь [2] => Үйл явдал [3] => Онцлох 5 [4] => VIP зочин [5] => #76-аас Асууя [6] => #Шилэн хууль [7] => #Коммент [8] => #Томилолт [9] => #Маш чухал хүн [10] => Сурвалжлага )
title_position	Array ( [1] => Байрлал 1 [2] => Байрлал 2 [3] => Байрлал 3 [4] => Байрлал 4 )
days	Array ( [1] => Даваа [2] => Мягмар [3] => Лхагва [4] => Пүрэв [5] => Баасан [6] => Бямба [7] => Ням )
user_location	Array ( [1] => Улаанбаатар [2] => Архангай [3] => Баян-Өлгий [4] => Баянхонгор [5] => Булган [6] => Говь-Алтай [7] => Говьсүмбэр [8] => Дархан-Уул [9] => Дорноговь [10] => Дорнод [11] => Дундговь [12] => Завхан [13] => Орхон [14] => Өвөрхангай [15] => Өмнөговь [16] => Сүхбаатар [17] => Сэлэнгэ [18] => Төв [19] => Увс [20] => Ховд [21] => Хөвсгөл [22] => Хэнтий )
law_type	Array ( [1] => Хэлэлцэх явц [2] => Хэрэгжилт )
law_status	Array ( [1] => Хэлэлцэж эхлээгүй [3] => Хэлэлцэж байгаа [2] => Батлагдсан [4] => Буцаасан, хүчингүй болсон [5] => Нэгтгэсэн )
law_status_type	Array ( [1] => Нэмэлт өөрчлөлт [0] => Бие даасан хууль [2] => Шинэчилсэн найруулга [3] => Тогтоолын төсөл [4] => Асуулга [5] => Төсөл [6] => Ерөнхийлөгчийн хориг, зарлиг [7] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [8] => Олон Улсын гэрээ хэлэлцээр )
law_main_type	Array ( [1] => Монгол Улсын хууль [2] => Улсын Их Хурлын тогтоол [3] => Монгол Улсын олон улсын гэрээ [4] => Ерөнхийлөгчийн зарлиг [5] => Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр [6] => Улсын дээд шүүхийн тогтоол [7] => Засгийн газрын тогтоол [8] => Сайдын тушаал [9] => Засгийн газрын агентлагийн даргын тушаал [10] => УИХ-аас томилогддог байгууллагын дарга, түүнтэй адилтгах албан тушаалтны шийдвэр [11] => Аймаг, нийслэлийн ИТХ-ын шийдвэр [12] => Аймаг, нийслэлийн Засаг даргын захирамж )
law_creator_type	Array ( [3] => Ерөнхийлөгч [2] => Засгийн газар [1] => УИХ-н гишүүд [5] => Байнгын хороо [4] => Бусад )
workgroup_member_type	Array ( [1] => УИХ-н гишүүд [2] => Засгийн газар [4] => Бусад )
law_action_type	Array ( [0] => Тодорхойгүй [1] => Байнгын хорооны анхны хэлэлцүүлэгт [2] => Байнгын хороогоор хэлэлцэх эсэх нь дэмжигдээгүй [3] => Байнгын хороогоор зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [4] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар зарчмын зөрүүтэй санал хураалт хийгдсэн [5] => Байнгын хороогоор эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн [6] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар эцсийн хэлэлцүүлэгт орсон )
law_action_precent	Array ( [0] => 0 [1] => 20 [2] => 20 [3] => 40 [4] => 60 [5] => 80 [6] => 100 )
law_content_type	Array ( [0] => [1] => УИХ-ын нэгдсэн хуралдаан [2] => АБГББХ-ны хуралдаан [3] => БОХХААБХ-ны хуралдаан [4] => ӨБХ-ны хуралдаан [5] => ХЗБХ-ны хуралдаан [6] => ТББХ-ны хуралдаан [7] => ТБХ-ны хуралдаан [8] => ЭЗБХ-ны хуралдаан [9] => НББСШУБХ-ны хуралдаан [10] => МАН-ын бүлгийн хуралдаан [11] => АН-ын бүлгийн хуралдаан [12] => Экспертийн байр суурь [13] => ЁЗСХБХ-ны хуралдаан [14] => ИЦББХ-ны хуралдаан [15] => ҮББХ-ны хуралдаан [16] => БСШУСБХ-ны хуралдаан [17] => Хуулийн мэдээ )
nam	Array ( [2] => Монгол ардын нам [1] => Ардчилсан нам [9] => Тусгаар тогтнол эв нэгдэл эвсэл [4] => Иргэний зориг ногоон нам [13] => Монголын уламжлалын нэгдсэн нам [18] => Хаан сонголт эвсэл [10] => Бүгд найрамдах нам [17] => Монголын социал-демократ нам [15] => Эрх чөлөөг хэрэгжүүлэгч нам [11] => Иргэний хөдөлгөөний нам [19] => Монголын ардчилсан хөдөлгөөний нам [3] => Монгол ардын хувьсгалт нам [8] => Хөдөлмөрийн Үндэсний Нам [12] => Эх орончдын нэгдсэн эвсэл [7] => Монголын Консерватив Нам [16] => Ард түмэнээ хайрлая нам [6] => Бие даагч [5] => Монголын үндэсний ардчилсан нам [14] => Хөгжлийн Хөтөлбөр нам [0] => Нам бус )
morder_type	Array ( [1] => Бэлэн [2] => Данс )
morder_status	Array ( [0] => Шинэ [1] => Хүлээгдэж байгаа [2] => Хүргэлт авсан [3] => Хуурамч [4] => Цуцалсан )
org_type	Array ( [1] => Улсын их хурал [2] => Засгийн газар [3] => Ерөнхийлөгч [4] => Орон нутаг [5] => Төрийн бус [99] => Бусад )
org_sub	Array ( [1] => Array ( [1] => Улсын Их Хурал [2] => УИХ дахь намын бүлэг [3] => Байнгын хороод [4] => Дэд хороод [5] => УИХ-д ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг байгууллагууд ) [2] => Array ( [1] => Сайд [3] => Яамд [4] => Агентлаг, газрууд [6] => Төрийн өмчийн үйлдвэрийн газар ) [4] => Array ( [1] => Улаанбаатар хот [4] => Дүүрэг [5] => Аймаг ) [5] => Array ( [2] => Гишүүддээ үйлчилдэг ТББ [4] => Нийгэмд үйлчилдэг ТББ [5] => Улстөрийн нам ) )
uih_content_type	Array ( [1] => Хэвлэлийн хуудаснаа [2] => УИХ-ын чуулган [3] => Байнгын хороо [4] => Сонгуульт ажлууд [5] => Тойрогтоо хийсэн ажлууд )
toirog	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дундговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Хан-Уул, Багахангай, Багануур дүүрэг [22] => Баянзүрх, Налайх дүүрэг [23] => Сүхбаатар дүүрэг [24] => Чингэлтэй дүүрэг [25] => Баянгол дүүрэг [26] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
toirog_2016	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Архангай аймаг [3] => Архангай аймаг [4] => Баян-Өлгий аймаг [5] => Баян-Өлгий аймаг [6] => Баян-Өлгий аймаг [7] => Баянхонгор аймаг [8] => Баянхонгор аймаг [9] => Баянхонгор аймаг [10] => Булган аймаг [11] => Говь-Алтай аймаг [12] => Дорноговь, Говьсүмбэр аймаг [13] => Дорноговь [14] => Дорнод аймаг [15] => Дорнод аймаг [16] => Дундговь аймаг [17] => Завхан аймаг [18] => Завхан аймаг [19] => Өвөрхангай аймаг [20] => Өвөрхангай аймаг [21] => Өвөрхангай аймаг [22] => Өмнөговь аймаг [23] => Өмнөговь аймаг [24] => Сүхбаатар аймаг [25] => Сэлэнгэ аймаг [26] => Сэлэнгэ аймаг [27] => Сэлэнгэ аймаг [28] => Төв аймаг [29] => Төв аймаг [30] => Төв аймаг [31] => Увс аймаг [32] => Увс аймаг [33] => Увс аймаг [34] => Ховд аймаг [35] => Ховд аймаг [36] => Ховд аймаг [37] => Хөвсгөл аймаг [38] => Хөвсгөл аймаг [39] => Хөвсгөл аймаг [40] => Хэнтий аймаг [41] => Хэнтий аймаг [42] => Хэнтий аймаг [43] => Дархан-Уул аймаг [44] => Дархан-Уул аймаг [45] => Дархан-Уул аймаг [46] => Орхон аймаг [47] => Орхон аймаг [48] => Орхон аймаг [49] => Баянзүрх дүүрэг [50] => Баянзүрх дүүрэг [51] => Баянзүрх дүүрэг [52] => Баянзүрх дүүрэг [53] => Баянзүрх дүүрэг [54] => Баянзүрх дүүрэг [55] => Хан-Уул дүүрэг [56] => Хан-Уул дүүрэг [57] => Хан-Уул дүүрэг [58] => Хан-Уул дүүрэг [59] => Сүхбаатар дүүрэг [60] => Сүхбаатар дүүрэг [61] => Сүхбаатар дүүрэг [62] => Сүхбаатар дүүрэг [63] => Чингэлтэй дүүрэг [64] => Чингэлтэй дүүрэг [65] => Чингэлтэй дүүрэг [66] => Чингэлтэй дүүрэг [67] => Баянгол дүүрэг [68] => Баянгол дүүрэг [69] => Баянгол дүүрэг [70] => Баянгол дүүрэг [71] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [72] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [73] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [74] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [75] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [76] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг )
ntoirog_2016	Array ( [1] => Баянгол дүүрэг [2] => Баянгол дүүрэг [3] => Баянгол дүүрэг [4] => Баянгол дүүрэг [5] => Баянгол дүүрэг [6] => Баянгол дүүрэг [7] => Баянзүрх дүүрэг [8] => Баянзүрх дүүрэг [9] => Баянзүрх дүүрэг [10] => Баянзүрх дүүрэг [11] => Баянзүрх дүүрэг [12] => Баянзүрх дүүрэг [13] => Баянзүрх дүүрэг [14] => Баянзүрх дүүрэг [15] => Баянзүрх дүүрэг [16] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [17] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [18] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [19] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [20] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [21] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [22] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [23] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [24] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [25] => Сүхбаатар дүүрэг [26] => Сүхбаатар дүүрэг [27] => Сүхбаатар дүүрэг [28] => Сүхбаатар дүүрэг [29] => Сүхбаатар дүүрэг [30] => Сүхбаатар дүүрэг [31] => Хан-Уул дүүрэг [32] => Хан-Уул дүүрэг [33] => Хан-Уул дүүрэг [34] => Хан-Уул дүүрэг [35] => Хан-Уул дүүрэг [36] => Хан-Уул дүүрэг [37] => Чингэлтэй дүүрэг [38] => Чингэлтэй дүүрэг [39] => Чингэлтэй дүүрэг [40] => Чингэлтэй дүүрэг [41] => Чингэлтэй дүүрэг [42] => Чингэлтэй дүүрэг [43] => Багануур дүүрэг [44] => Багахангай дүүрэг [45] => Налайх дүүрэг )
toirog_2020	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Говьсүмбэр, Дундговь аймаг [7] => Дорнод аймаг [8] => Дорноговь аймаг [9] => Завхан аймаг [10] => Өвөрхангай аймаг [11] => Өмнөговь аймаг [12] => Сүхбаатар аймаг [13] => Сэлэнгэ аймаг [14] => Төв аймаг [15] => Увс аймаг [16] => Ховд аймаг [17] => Хөвсгөл аймаг [18] => Хэнтий аймаг [19] => Дархан-Уул аймаг [20] => Орхон аймаг [21] => Багануур, Багахангай, Налайх [22] => Баянзүрх дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгино-Хайрхан дүүрэг [29] => Хан-Уул дүүрэг )
candidate_type	Array ( [1] => УИХ [2] => НИТХ )
aimags	Array ( [1] => Архангай аймаг [2] => Баян-Өлгий аймаг [3] => Баянхонгор аймаг [4] => Булган аймаг [5] => Говь-Алтай аймаг [6] => Дорноговь аймаг [7] => Говьсүмбэр аймаг [8] => Дорнод аймаг [9] => Дундговь аймаг [10] => Завхан аймаг [11] => Өвөрхангай аймаг [12] => Өмнөговь аймаг [13] => Сүхбаатар аймаг [14] => Сэлэнгэ аймаг [15] => Төв аймаг [16] => Увс аймаг [17] => Ховд аймаг [18] => Хөвсгөл аймаг [19] => Хэнтий аймаг [20] => Дархан-Уул аймаг [21] => Орхон аймаг [22] => Баянзүрх дүүрэг [23] => Хан-Уул дүүрэг [24] => Сүхбаатар дүүрэг [25] => Чингэлтэй дүүрэг [26] => Баянгол дүүрэг [27] => Сонгинохайрхан дүүрэг [28] => Багахангай дүүрэг [29] => Налайх дүүрэг [30] => Багануур дүүрэг )
sex	Array ( [1] => Эрэгтэй [2] => Эмэгтэй )
age_range	Array ( [1] => 18 - 29 [2] => 30 - 44 [3] => 45 - дээш )
aimag_by_toirog	Array ( [1] => 1,2,3 [2] => 4,5,6 [3] => 7,8,9 [4] => 10 [5] => 11 [6] => 12,13 [7] => 12 [8] => 14,15 [9] => 16 [10] => 17,18 [11] => 19,20,21 [12] => 22,23 [13] => 24 [14] => 25,26,27 [15] => 28,29,30 [16] => 31,32,33 [17] => 34,35,36 [18] => 37,38,39 [19] => 40,41,42 [20] => 43,44,45 [21] => 46,47,48 [22] => 49,50,51,52,53,54 [23] => 55,56,57,58 [24] => 59,60,61,62 [25] => 63,64,65,66 [26] => 67,68,69,70 [27] => 71,72,73,74,75,76 [28] => 56 [29] => 63 [30] => 59,60,61,62 )
mncharacter	Array ( [0] => А [1] => Б [2] => В [3] => Г [4] => Д [5] => Ж [6] => З [7] => И [8] => К [9] => М [10] => Н [11] => О [12] => Ө [13] => П [14] => Р [15] => С [16] => Т [17] => У [18] => Ү [19] => Х [20] => Ц [21] => Ч [22] => Ш [23] => Э )
hottag_type	Array ( [1] => Халуун сэдэв [2] => Хэрэглэгчийн timeline )
hottag_pos	Array ( [1] => 1-р багана [2] => 2-р багана [3] => Үе )
hottag_main_desc	Улс орны хувь заяаг шийдвэрлэсэн томоохон асуудал дээр хэн ямар байр суурьтай байсныг 276 тэмдэгтэнд багтаан тоймлов.
source_type	Array ( [1] => Телевиз [2] => Сонин [3] => Сайт [4] => Сошиал [5] => Сэтгүүл [0] => Бусад )
parlaments	Array ( [1996] => Array ( [0] => 1995 [1] => 1994 [2] => 1993 [3] => 1992 ) [2000] => Array ( [0] => 1999 [1] => 1998 [2] => 1997 [3] => 1996 ) [2004] => Array ( [0] => 2003 [1] => 2002 [2] => 2001 [3] => 2000 ) [2008] => Array ( [0] => 2007 [1] => 2006 [2] => 2005 [3] => 2004 ) [2012] => Array ( [0] => 2011 [1] => 2010 [2] => 2009 [3] => 2008 ) [2016] => Array ( [0] => 2015 [1] => 2014 [2] => 2013 [3] => 2012 ) [2020] => Array ( [0] => 2019 [1] => 2018 [2] => 2017 [3] => 2016 ) [2024] => Array ( [0] => 2023 [1] => 2022 [2] => 2021 [3] => 2020 ) [2028] => Array ( [0] => 2027 [1] => 2026 [2] => 2025 [3] => 2024 ) [2032] => Array ( [0] => 2031 [1] => 2030 [2] => 2029 [3] => 2028 ) )

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ГИШҮҮН

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

С.Чинзориг: Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд нийгмийн даатгалын шимтгэлээ нэг удаа нөхөн төлөх эрхийг нээж өгч байна

УИХ-ын гишүүн С.Чинзоригтой цаг үеийн асуудлаар цөөн хором ярилцлаа.

-Энэхүү хуулиар малчидтай холбоотой хэчнээн зохицуулалт хийгдэж байгаа вэ?

-Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх хугацааг хэдэн оноос хойш тооцох вэ?

-5-20 жил гэлээ. Энэ олон жилийг иргэд нэг дор нөхөн төлөх нь хүндрэлтэй биш үү?

-Гадаадын хөрөнгө оруулалтын 80 хувь нь оффшор бүсээс орж ирдэг учраас аж ахуйн нэгж эрхлэгчдийг оффшор бүсэд данстай байхыг зөвшөөрөх ёстой гээд байгаа шүү дээ?

ШИНЭ МЭДЭЭ