УИХ-ын чуулганы /2025.04.04/-ний өдрийн хуралдаанаар Зөвшөөрлийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. 

УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ:

Хуулийн төслийг дэмжиж байна. Мөрийтэй тоглоомтой холбоотой, хохиролтой холбоотой асуудлууд байгааг ойлгож байгаа. Аливаа зүйл зохицуулалттай байснаараа шийдвэрлэгддэг. Хууль санаачлагчдын илтгэлийг сонслоо. Донтолтын тухай ярьж байна. Донтолт гэдэг бол шууд хуулиар хориглосноор донтолт алга болно гэдэг ойлголт байхгүй. Жишээлбэл, архинд донтогчдын асуудал ч гэсэн байгаа. Архийг хориглосноор архи уух нь багасдаггүй. Найтклабуудыг хааснаар ахуйн хэрэглээний архидалт ихсэж, хүчирхийлэл ихэсдэг болохоос биш бүр байхгүй болдоггүй. Тэгэхээр бид нар энэ зохицуулалтыг хийх, хаах, боох, гэхээсээ илүүтэй. Тодорхой хэмжээний зохицуулалтыг хийх боломж байгаа юу? Учир нь 500 сая доллар агентуудаар дамжаад гадагшаа гарч байна. Тэгтэл нөгөө талдаа Ван Экспет манай улс руу зар сурталчилгааны зорилгоор 3 тэрбум 345,4 сая төгрөг буюу 976,779 ам доллар руу шилжүүлсэн боловч эргээд гарч байгаа мөнгөн дүн их байна. Иргэдийн хохирол өндөр байна. Мөрийтэй тоглоомоос болж хохирсон иргэдийн тоо өндөр байна. Нөгөө талдаа бид нар гадагшаа гарч байгаа урсгалуудаа бас тооцох ёстой. Өнөөдөр Монгол Улс зохицуулалтыг хаах, боох хэлбэр дээр явуулснаар хууль бус мөрийтэй тоглоом нөгөө талдаа оролцоо өндөрсөнө. Гадаадын сайтууд руу хандах хандлагууд өндөрсөнө. Магадгүй гадаад руу гарч мөрийтэй тоглоом тоглох хэлбэр бас ихсэх төрийн хяналт бол маш хатуу хяналт чанга байх ёстой болж эхэлж байгаа. Хаах, боох гэхээс илүүтэй нөгөө архины хэрэглээг зөөлрүүлэх софт хэрэглээ рүү шилжүүлнэ гэдэг шиг зарим хаахыг нь хаагаад зохицуулалт хийх боломжтойг нь боломжтойгоор нь байгаад эдийн засгийн үр өгөөжийнх нь тооцоонуудыг их сайжруулаад явах боломж байгаагүй юу? 

3 тэрбумын татварыг гурван ААН төлөөгүй гээд татвартай холбоотой асуудал яригдаад байна. Ямар ААН-үүд нь гурван тэрбум төгрөгийн татвар төлөхгүй яваад болоод байдаг. Ямар нь 5, 10 сая төгрөгийн өртэй болохоор данс нь хаалгачхаад үйл ажиллагаагаа явуулж чадахгүй хэлбэрт орчхоод байдаг юм. Энэ бас их сонирхолтой. Цагдаагийн байгууллагынхан өөрсдөө үүн дотор оролцсон гэдэг мэдээллүүд яваад байгаа. Энэ цаашдаа төрийн хяналт сайжрах түвшин дээрээ эрх зүйн орчны өөрчлөлт орсноороо илүү их нарийн зохицуулалт руу шилжих. Төрийн хяналтын байгууллагын албан тушаалтнууд оролцохгүй байх асуудлууд бүрэн шийдвэрлэгдэж яг чадах юм уу? Тэгэхээр зохицуулалтын хэлбэр дээр ямар түвшний судалгаа шинжилгээнүүдийг хийгээд энэ бол үнэхээр болохгүй юм байна гэдэг дүгнэлт гаргаад. Бүгдийг нь хаая аа гэдэг шийдвэрийг хуульд оруулахаар оруулж ирж байгаа вэ?

Түүний асуултад ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал хариуллаа.